Eens te meer hadden de afwezigen ongelijk. Niet minder dan 22 “Zerkjes” waren aanwezig; Onze gids was Stefan Van Camp, de man die we in het verleden al enkele keren mochten begroeten en die zoals steeds zijn reputatie alle eer aan deed.

De 38 hectaren grote begraafplaats kreeg een muur van bijna 3 kilometer lang. De ingang, zo wist Stefan te vertellen, noemt men neo-etruskisch en werd gebouwd door Victor Jamaer. De parkaanleg is dan weer van Ludwig Fuchs die verschillende parken in Brussel, Leuven en Oostende aanlegde en ook kasteel Den Brandt in Antwerpen. De begraafplaats werd ooit bediend door een stoomtram met een voiture-corbillard.
 
Annette Bellot werd, amper zeven jaar oud, verkracht en vermoord. Ze werd een tweede maal vermoord toen het bronzen naakt op haar graf in 2007 gestolen werd. Wat verder het Frans monument van 1870 voor 34 soldaten, gestorven op Belgische bodem. Daar achter de protestantse Georges Brugmann , gekend als bankier, consul en filantroop. Een ziekenhuis kreeg zijn naam. Dokter Delecosse  ligt onder een monument van de hand van de bekende Henri Beyaert. Onmiddellijk er naast architect Eugène Dhuicque , “natuurlijke zoon” (- lees bastaardzoon) van Beyaert. Anna Melanie Lemaire, zangeres aan de Munt, pleegde zelfmoord. Het monument is van Victor Jamaer.

Op het perk van de burgemeesters ligt in het midden Adolphe Max . Stefan had een leuk weetje: “Hij ligt hier met zijn onafscheidelijke fox-terrier Happy. De hond stond model voor Bobby van Kuifje. Een van de weinige graven met Nederlandstalig opschrift voor Bert Leen , stichter van het Laatste Nieuws. Théodore Verhaegen was advocaat en wordt nog jaarlijks gevierd door de studenten. Hij was vrijmetselaar maar ging wel wekelijks naar de kerk. De sokkel van zijn grafmonument staat vol maçonnieke symbolen terwijl de zerk christelijke symbolen bevat. Adrien de Gerlache had de leiding over de eerste expeditie naar Antarctica met de Belgica. 

Terug op het rondpunt vinden we burgemeester Jules Anspach. Henri Evenepoel was een post-impressionistisch schilder. Burgemeester Charles de Brouckére ligt vlakbij de bekende schilder Jacques Louis David (zijn bekendste werk, ‘De Dood van Marat’ hangt in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van Brussel). Deze Parijse schilder kwam naar Brussel in ballingschap na de val van Napoleon. Zijn lichaam ligt hier terwijl zijn hart op de begraafplaats van Père Lachaise ligt. Stefan wist hier te vertellen dat, naar aanleiding van de 200^ste verjaardag van de Franse revolutie in 1989 de toenmalige burgemeester van Brussel, Freddy Thielemans het lichaam aan Frankrijk wilde teruggeven. De lijkwagen stond klaar, maar het ging uiteindelijk niet door, wat leidde tot hilarische taferelen volgens onze gids.

We passeerden langs een mooi beeld van een treurende vrouwenfiguur voor een deur die op een kier staat. Architect Henri Beyaert ligt in een ontwerp toegeschreven aan zijn leerling Paul Hankar. Massa Motono , amper één jaar oud, was het dochtertje van de Japanse ambassadeur in Sint Petersbrug. Waarom zij in Evere begraven werd blijft een raadsel. Baron François Gevaert , componist en directeur van het Brussels conservatorium, ligt onder een werk van architect Edmond De Vigne met een beeld van diens broer Paul De Vigne. Het Engels monument voor Waterloo van Jacques de Lalaing wordt momenteel grondig gerestaureerd en was volledig aan het zicht onttrokken. Toen ik enkele weken voordien op prospectie kwam was het monument nog zichtbaar in al zijn glorie.

Sturbelle kreeg een monument van Victor Rousseau. Wat verder een prachtig Art-Nouveau-monument. Emile Vandervelde , socialistisch minister ligt onder een monument van de hand van Henri Van de Velde. Polle Pens, ofte Paul Vanden Boeynants werd nooit burgemeester van Brussel maar wel minister. Joséphine de Montholon was de dochter van een ordonnans van Napoleon. Kwatongen, (Zerkjes dus) beweren dat Napoleon haar echte vader was?  Jean Volders  was socialist en redacteur van Le Peuple. Het grootste monument werd opgetrokken voor Jonathan Bischoffsheim . Hij was een Joods bankier, liberaal senator en medestichter van de ASLK (Algemene Spaar-en LijfrenteKas) en het Gemeentekrediet. François Verheven , raadslid, ligt onder een werk van niemand minder dan Victor Horta.

Jeanne Van Calck werd, negen jaar oud, dronken gevoerd door een familielid, vermoord en in stukken gezaagd. Het monument kwam er door een inschrijving op initiatief van Le Soir. 210 van de 325 slachtoffers van de brand in de Innovation  op 22 mei 1967 liggen hier. We zien verder nog een prachtig monument met hiërogliefen en een sfinx van beeldhouwer Marcel Rau op de laatste rustplaats van Paulette Verdoodt . Zij was danseres aan de Munt en ze pleegde op 34-jarige leeftijd zelfmoord. Charles Buls  was burgemeester van Brussel en maakte zich populair omdat hij de Grote Markt van Brussel liet restaureren. Hij was nooit gehuwd, maar wel meer dan 40 jaar bevriend met Marguerite Poradowska, een nicht van Joseph Conrad. De sukkelaar heeft zelf geen graf meer.

We wandelden verder langs het ereperk voor slachtoffers van de plicht, met vlakbij een ereperk voor 208 slachtoffers van de luchtmacht . Een prachtig beeld met de gevallen Icarus en met één van zijn vleugels veranderd in hefschroeven. Het beeld is van de hand van beeldhouwer Pierre De Soete en werd gemaakt voor majoor vliegenier George Nélis, de oprichter van de eerste school voor piloten ter wereld. Het graf van pianobouwer George Oor heeft een heel andere stijl: het is opgetrokken in rode zandsteen. Een treurende jongeling staat op het graf voor schilders Rodolphe en Juliette Wytsman . Na het monument voor 23 “Deutsche krieger”  gingen we in militaire pas naar de uitgang.

Meer dan drie uur had Stefan Van Camp ons weten te boeien zonder dat het één moment ging vervelen. “Chapeau” zouden ze hier in Brussel zeggen. “Hoed af” zeg ik. Nadien werd er nog genoten van een voortreffelijke maaltijd.                  
 
Jacques Buermans.
 
Foto’s: Jacques Buermans, René Mertens