Er werd ook gevraagd om een “archiefstuk” mee te brengen. Ik dacht eerst nog om een graf mee te zeulen maar zag daar toch van af. Ik bracht de originele foto van Maria ’s Heeren mee, een graf dat door onze vzw Grafzerkje, gerenoveerd werd en ter dier gelegenheid kreeg Maria een nieuwe foto. 

Aan de hand van de foto kon ik informatie verschaffen over onze vzw Grafzerkje over de Nieuwsbrieven, de rondleidingen, onze inzet inzake funerair erfgoed en kon ook nog wat reclame maken voor de Week van de Begraafplaatsen waaraan onze vzw Grafzerkje toch een aanzienlijk aandeel heeft niet alleen omdat ze, samen met Epitaaf vzw, de “Week” opentrok naar meer dan 30 gemeenten maar ook omdat een aantal leden van onze vereniging zelf gidsbeurten verzorgen tijdens die Week. Het erfgoedsalon was een plezante bedoening, onder een stralende zon en met veel belangstelling.

Een select clubje van 8 Grafzerkjes stond om 10u30 stipt aan de juiste “entree”, 2 dolende zielen dwaalden rusteloos en moedeloos rond aan een andere toegang.

De toeristische dienst had voor 2 gidsen gezorgd. De heer Daniel Roussel, auteur van het boek “Le cimetière de Verviers” die als souffleur achter de schermen kon bijspringen wanneer wij ambetante vragen begonnen te stellen. En slachtoffer van dienst, de heer Philippe Dubois, Franstalig maar vlot gebekt in onze moedertaal. Hij was op een paar maanden tijd door de heer Roussel klaargestoomd om ons, onwetenden uit de Vlaanders, wegwijs te maken op dit 9,5ha groot gebied. Onze vereniging zorgde namelijk voor een primeur, we waren de eerste Nederlandstalige bende die de begraafplaats bezocht. Twee gidsen voor de prijs van één, Martin zal zich opnieuw in zijn pollen kunnen wrijven.

In 1831 koopt de stad Verviers van de familie Arnoldy een weide aan. De lap grond is gelegen op de sterk afhellende oever van de Vesder. Om te voorkomen dat de doden met monument en al schuif af gaan spelen, wordt de begraafplaats terrasvormig aangelegd. De gefortuneerde families die altijd al in het middelpunt van de belangstelling hebben gestaan, zoeken vanaf het begin het centrale gedeelte van de heuvel op als laatste rustplaats, vandaar ons gekleffer naar boven.

Pierre Fluche 1841-1909: Deze man, afkomstig uit een arm gezin, werd vroeg wees. Vanaf zijn elfde knapt hij als manusje-van-alles allerlei klusjes op in verschillende fabrieken. Twintig jaar oud trekt hij naar Frankrijk, om uiteindelijk terecht te komen in de Manufactures des Gobelins nabij Parijs. Hier wordt hij getroffen door de erbarmelijke leefomstandigheden van het proletariaat. Hij bekeert zich tot het anarchisme. Eenmaal terug in Verviers sticht hij een socialistische arbeidersvereniging wat hem de job van schepen van burgerlijke stand oplevert.

Edmond Herbillon jr.: Altijd gebogen over zijn boeken studeerde deze jonge man voor ingenieur. Aangezien de snaar niet altijd kan gespannen staan, zocht hij ontspanning in de muziek. Hij sterft 24 jaar oud. Blijkbaar ook een moederskindje want er gaat weinig aandacht naar Edmond sr. die enkele jaren voordien overleden was. Alle aandacht van moeder gaat naar zoonlief.

“Il aimait les arts et les vertus.

Il partit jeune, pur

Et plein d’espoir »

Mijne god, het begint mij te dagen dat als ik zo verder doe, dit een verslag van ettelijke bladzijden gaat worden. Knippen en inkorten An, knippen en inkorten!!!!!

Simon Lobet 1818-1891: Verdiende zijn geld in de leerlooierij, hij gordt tussen 1885 en 1891 de burgemeestersjerp om.

Pierre David 1771-1839: Onder Napoleon in 1800 benoemd tot “maire”. Groene jongen avant-la-lettre plant hij 153 linden langs de Vesder, een mooie promenade voorwaar. In 1803 is hij de politiek van de grote keizer beu en neemt ontslag. In 1830 opnieuw aangesteld als burgemeester, zetelt hij een jaar later in het nationaal congres. Op 20 juni 1839 slaat het noodlot toe, hij tuimelt uit het venster van zijn woning en breekt zijn nek.

Jean-François Ortmans-Hauzeur 1806-1885 : Textielbaron en 29 jaar burgemeester. Aangezien de textielindustrie water verslindt, is hij de promotor bij uitstek van de stuwdam op de Gileppe. Ortmans is ook de man die Vieuxtemps liet overbrengen. Zo veel werk verricht en het enige wat hij kreeg was een eenvoudige grafplaat.

Familie de Biolley: Een gezinsgrafkapel met 56 nissen. Eén van de meest monumentale op de begraafplaats. Deze familie afkomstig uit de Haute-Savoie bracht vooral bankiers en industriëlen voort. Via interessante huwelijken werd hun kapitaal nog aangedikt. Raymond de Biolley haalde William Cockerill naar Verviers om er machines te bouwen. (Reactie gekregen:  Klopt niet! Het is Marie-Anne de Biolley (1758-1831) geboren Simonis en haar broer Yvan Simonis (1769-1829) die, in 1799, William Cockerill naar Verviers haalden). Niettegenstaande Raymond een magnaat was, werd hij als progressief katholiek door zijn arbeiders op handen gedragen.

Nicolas Servais 1877-1938: Onze Norga-specialist Marcel werd wild van deze postmeester.

Familie Hauzeur-Hanzoul: Graf in de vorm van een Golgotha met krukkenkruis, het boomsap dat uit het kruis vloeit, symboliseert de tranen van de rouwenden.

Théodore Houben: In zijn bedrijf maakte men drijfriemen voor stoommachines. Later schakelde men over op autobanden, men maakte er zelfs antislipbanden met nagels.

Marcotte: De familie rust in een mooi mausoleum maar de 4 uiltjes op de hoeken zijn gaan vliegen. Een dief kon ze gebruiken in zijn vogelmuit.

Laruine: Helemaal geen ruïne dit graf en het mocht zijn gevederde vriendjes behouden.

Hardy: Met een mooie treurende vrouw waar er eerlijk gezegd “pak aan is”.

Eugène Melen 1815-1880: Volgde alleen maar lagere school. Het lot bracht hem in Turkije, waar de sultan van Constantinopel hem aanwerft als directeur van een atelier waar het nationale hoofddeksel de fez aan elkaar wordt genaaid. Terug in Verviers start hij met een hoedenfabriek. Hij knutselt ook aan de Leviathan, een machine die wol volautomatisch wast en spoelt. Deze uitvinder rust in een ontwerp van Maxime Thirion.

Jacques Henrion: Textielfabrikant, progressistisch liberaal en vrijmetselaar. Ontwerper van het monument is eens te meer Charles Thirion.

Edouard Herla 1807-1873: Liberaal burgemeester, lid van de vrijmetselaarsloge “Les Philadelphes”; de wereldbol op het graf symboliseert het universaliteitsprincipe van de vrijmetselarij.

Léon Vanorlé 1839-1888: Opnieuw een vrijmetselaar. Een rechter deze keer, overleden in de fleur van zijn leven. Aan zijn graf is alles driehoekig. We moeten er met zijn allen driehoekig, in een rondje, omheen om alle hoekjes en kantjes te bewonderen.

Doret: Deze familie baatte een spinnerij uit. Mausoleum met mooie toegangsdeur.

Simonis: De rijkste familie van Verviers die vooral politieke figuren naar voor schoof. Een grafperceel van 85m² met daarop 2 grafkapellen. De ene kapel heeft de oorspronkelijke mooie deur behouden, de 2 flankerende kopjes treuren met betraande gezichtjes om de doden. In de andere kapel heeft een idioot een pvc-deur gestoken, de 10-koppige Zerkjesclub beslist om ze uit de hengsels te lichten en te stelen. Iwan Simonis richtte samen met een de Biolley de vrijmetselaarsloge “Les Philadelphes”op.

Henri-François Grandjean 1789-1871 : Textielfabrikant, schepen van burgerlijke stand, directeur van de burgerlijke hospitalen. Monument ontworpen door Charles Thirion, beeldhouwer Marcel Pierre verzorgde de versiering.

Jean-Simon Renier 1808-1907 : Kunstenaar, archeoloog, hield een pleidooi om Verviers een museum te schenken en kreeg prompt zijn museum. Een longontsteking werd hem fataal.

Jean Ambroise 1827-1884: Hier kan er maar enen begraven liggen, een brandweerman. Wij er weer met zijn allen in een rondje omheen om de verschillende taferelen te bekijken.

Albert Dupuis 1875-1928: Componist en directeur van het conservatorium te Verviers.

Pierre Limbourg 1841-1909: Katholiek, stichtte te Verviers de St.-Jozefskring (tiens, een medestander van Tsjeef de Hemptine), schreef de Volksgazet vol en gaf ze ook uit. Een man die zich inzette voor de ziel van de arbeiders, quoi.

Karl Grün 1843-1890: Geboren te Mainz, studeert aan de VUB, doctor in de wetenschappen. Apotheker-botanist maar schrijft ook gedichtjes over plantjes.

Mama: Een modern anoniem graf maar de woorden van de kinderen zeggen alles “Pour Maman”.

Of het nu dateert van de zesde of zevende eeuw, of het nu origineel een Romeinse tempel was, maakt niet uit. Zeker is dat er geschreven bronnen over het gebouw bestaan daterend van 897 en dat het baptisterium vergroot werd in de twaalfde en dertiende eeuw. Hier geen lofzangen over Ghiberti’s bronzen deuren. We gaan recht op ons doel af. Het mozaïeken plafond verdient enkele bladzijden proza, we blijven echter terzake: het meer dan zeven meter hoge en twee meter brede wandgraf van Johannes XXIII. 

Voor de mensen die meegaan naar Parijs liggen de drie begraafplaatsen vast. De “die hards” zullen misschien nog wat extra willen doen, vandaar enkele mogelijkheden.

Op de metrolijn 13, richting Gabriel Péri, halte Gabriel Péri vinden we na een eindje stappen de hondenbegraafplaats van Asnières. De hondenbegraafplaats werd opgericht in 1899 door Marguerite Durand, directrice van een dagblad. Een tijdlang werd de begraafplaats met verdwijnen bedreigt. In juni 1987 werd de begraafplaats geklasseerd. Sinds maart 1989 is het in privé handen. De ingang werd ontworpen door Eugène Petit: een poort in art-nouveaustijl met twee ingangen voor voetgangers. Bij de ingang van de begraafplaats vinden we het monument opgericht in juni 1900 voor de Sint Bernardshond Barry. Deze cenotaaf herinnert aan de moed van deze hond. Hij werd opgeleid door monniken om hulp te bieden aan mensen in nood in de bergen. Hij redde het leven van 40 mensen en kwam om bij de redding van de 41^ste.

Op dezelfde metrolijn 13, richting St Dénis université, halte: Basilique Saint Dénis vinden we de necropool waar veel Franse koningen hun laatste rustplaats kregen. Aan de zuidzijde: Louis d’Orleans (1407) die Jan zonder Vrees en diens vrouw liet ombrengen. François I (1547) en Claude van Frankrijk (1524). Een werk van Philibert Delorme bijgestaan door de beeldhouwers Pierre Bontemps en François Marchant. Bas-reliëf met de overwinningen van de koning met als bekendste “de slag van Marignan”. Daarboven de gisant van de koning en de koningin en bovenaan de knielende beelden van de koning, de koningin en hun drie kinderen. In het transept: Philippe III de Stoute (1285) (vooraan). Beeld in witte marmer van Jean d’Arras van de koning “de mooiste man van Frankrijk”. Naast hem zijn echtgenote en (achteraan) hun zoon Philippe IV de Schone (1314), de beul van de Tempeliers. Op de zuidelijke kruising (rechts): Charles V (1380). Een beeld van André Beauneveu. Charles VI (1422) en Isabeau van Beieren (1435). Een beeld van Pierre de Thury. Bertrand Du Guesclin (1380) Een beeld van Loisel en Privé. Hier liggen zijn beenderen; zijn hart rust in Dinan; zijn ingewanden liggen in Puy en zijn huid ligt in Montferrand. De crypte bevat ondermeer de lichamen van Louis XVI en Marie Antoinette, naar hier gebracht op 20 januari 1815 en de harten van Henri IV en Louis XIV. Louis XVI en Marie Antoinette. Een prachtig beeld uit 1820 van Gaulle. 

Op het Ereperk N op Schoonselhof vind je een eenvoudige grafzerk waarvan de tekst moeilijk leesbaar is geworden. Hier liggen twee mannen samen begraven. Niet omdat ze een of andere relatie hadden. Wel omdat ze samen werden neergeschoten.

Tekst en foto's : Johan Moeys

Na de rondleiding in Verviers stelde Kuifje, ofte An Hernalsteen: Blijkbaar is Eupen ook de moeite waard. Dit was niet in dovemansoren gevallen en op een mooie pinkster(maan)dag trokken Marie Claire, Edgard en ikzelf op “ontdekkingstocht”. Voor de “met openbaar vervoer komende Grafzerkjes”: er zijn treinen vanuit Gent en Antwerpen die ruimschoots op tijd toekomen (9.47uur) om tijdig aan de ingang van de begraafplaats aan de Sirwartstrasse (hoofdlaan volgen en derde straat rechts). Mooie ingangsdreef voor deze, in 1819 ter vervanging van de kerkhoven die zicht bij de Sint Niklaaskerk en achter de kerk van de kapucijnen bevonden, dodenakker zoals we op de, Nederlandstalige tekst, konden lezen. Aan de zijkant een aantal grafmonumenten voor de families Zickel en Zimmermann die denkelijk van elders komen. 

De Franciscanessen liggen onder een blijkbaar recent, herbruik?, perkje. Op het eind van de rondgang vinden we nog een recent graf waar de mogelijkheid geboden wordt om “een kruisje te geven”. Ik vrees dat dit bij ons geen lang leven toebedeeld zou zijn. Voor de plassende zerkjes: er zijn toiletten. Je dient alleen je eigen toiletpapier mee te brengen. Het trio van “test-rondleidingen” zag dat het een begraafplaats was die zeker ooit eens op het Grafzerkjesprogramma gezet mag worden zeker wanneer we extra uitleg krijgen van een gids. Edgard had zelfs daar zijn huiswerk over gemaakt en stelde dat Herrn Keutgens de geschikte man lijkt om ons op het “Eupener Friedhof” rond te leiden. Nadien was het “testteam” op zoek naar een eetgelegenheid en die vonden we bij La Luna, een meer dan voortreffelijke Italiaan aan de Rathausplatz. 

Nog was onze testreis niet ten einde want, zoals An altijd zegt, “voor Grafzerkjes die er niet genoeg van krijgen” is er op minder dan 15 kilometer Henri Chapelle, een Amerikaanse begraafplaats. In de kolommen staan de namen van 450 vermisten. Op de imposante dodenakker staan bijna 8000 kruisjes “in het gelid. 

Om het helemaal te maken is er, nog eens 15 kilometer verder, Margraten met meer dan 8000 graven. In de kapel een luchter en aangepaste verlichting.

Dus na groot-Limburg en een bezoek aan onze Waalse vrienden in Verviers kan er nu nog een uitbreiding volgen naar de Oostkantons en naar Nederland. Waar gaat dat eindigen?

Juist voor de week van de begraafplaatsen werd zijn gerestaureerd grafmonument ingehuldigd.

Begraafplaats Gentbrugge – Familie Coppitters

Het graf van niet beroemde, onbekende beentjes verdient ook zorg, aandacht en restauratie, zeker wanneer een portretje, in dit geval van Terthila Coppiters (1868-1914) gerealiseerd door Geo Verbanck, het monument tooit. Op haar marmeren plaat boog Terthila soepel en lenig als een rietstengel in de wind en ik vreesde dat ze de winterregens en –vrieskou niet meer zou overleven want wat buigt moet uiteindelijk barsten.

Mensen met grijpgrage vingertjes die dit lezen, zijn dus gewaarschuwd. Het huidige portret is een replica, het stelen niet waard.

Iedereen weet dat ik regelmatig met mijn Haremm, Heer Alleen Reist Enkel Met Meisjes, op citytrip ga en daar het merendeel van de Haremm ook funerair geïnteresseerd is komen ook begraafplaatsen ruimschoots aan bod. Deze keer opteerden we voor het eerst voor een trip met de wagen naar de kastelen van de Loire met op de terugweg geen kastelen maar funeralia. Maar ook tijdens onze Loiretocht kwamen, zij het miniem, ook plaatsen aan bod met wat interessants. In de Notre Dame in Cléry St André vonden we het grafmonument voor Lodewijk XI en het hart van Karel VIII. In Tours, in de kathedraal Saint Gatien liggen de kinderen van Karel VIII.  

En dan nu het grotere werk.

Tours. Van een boekje of een plan had men daar nog nooit gehoord dus maar op eigen houtje naar wat moois gezocht en gevonden. Op het graf Malapert drie portretmedaillons en een medaillon verwijzend naar de mijnbouw. Architect Victor Laloux, bekend van de stations van Tours, Orleans en de gare d’ Orsay in Parijs, de stadhuizen van Tours en Roubaix en de ambassade van de Verenigde Staten te Parijs kreeg een indrukwekkende graftombe. 

Een vrijdenkersgraf laat aan duidelijkheid niet te wensen over “ni dieu ni maître”. Architect Mariau ligt over een mooie grafkapel Archambault. 

Grafkapel voor Charles Gille en vlakbij een mooie gesluierde vrouw. Een mooie en keurig onderhouden “herbruik” als herinnering aan de geruimde concessies. Een goed idee. 

Engelfiguur op het graf Frappier. Cousin heeft dan weer vrijmetselaarssymbolen. Een heuse treinramp, inclusief locomotief en wagons, staat op het graf van François Boileau.  

Wat verder een mooi bas-reliëf en een marmeren vrouwenfiguur. Een keurig onderhouden kindergraf Deshayes. 

Schilder en illustrator Felix Laurent. Een perk voor de gesneuvelden met vlakbij een gigantisch monument voor de doden.  

Godet. Een mooi monument voor Robert Garnier. Lhuissier was dokter in de rechten.  

Lanteigne was ingenieur. Wat verder een beeld vervaardigd door H. Varenne. Tot slot het standbeeld voor luitenant vlieger Victor Lasalle die neerstortte tijdens een storm in de duinen van Tripoli. Een werk van Delpérier. De vliegenier stijgt als het ware op.

De chapelle Royale te Dreux, necropolis van de familie Orleans: prachtig, nogal wat anders dan onze koninklijke crypte. We zagen er de graven voor Henri d’ Orleans, hertog van Aumala. Ferdinand, kleinzoon van Louis Philippe stierf op 14-jarige leeftijd. Zijn monument is van Aimé Millet.  

Robert d’ Orleans, hertog van Chartres, en prins Henri, die stierf tijdens een ontdekkingstocht in Saïgon, liggen onder een monument van Antonin Mercie.  

De hertogin van Alençon was de zuster van de bekende keizerin Sissi. De hertog van Alençon ligt in het pak van de kloosterorde van Sint Franciscus. 

De hertogin van Vendôme, prinses Henriette van België en Saksen was de zuster van onze koning Albert. De graaf van Beaujolais (134) en ten slotte het grafmonument voor de prins d’ Orleans en Braganza. 

François Boieldieu, componist van “de kalief van Bagdad en “la dame blanche”. Zijn hart werd hier begraven, zijn lichaam rust op Père Lachaise. Charles Senateur Muze. Joseph Faucon.

Volgende keer: het Noorden van Frankrijk.

Jacques Buermans

Foto’s van: Ria Vaes, Rina Reniers & Jacques Buermans

Twee jaar terug hadden we het afwandelen van “La Ruta de pedra en sec” ook bekend als de GR 221 op Mallorca op ons voorjaarsprogramma gezet. Het enige wat we toen konden doen was mistroostig, met betraande en beregende ogen naar de mistige, van vocht lekkende bergen turen. Gedurende veertien dagen vertoonde het grijze, met water bezwangerde, wolkendek met moeite een spatje blauw.

Aangezien ik (op zijn Vlaams gezegd) geen zittend gat heb, bezochten we wat er te bezoeken valt, vielen met de deur in huis binnen bij Fredje Chopin en zijn Georges Sand in de Chartreuse van Valldemossa en dweilden de Mallorcaanse begraafplaatsen af, zo is die van Soller ferm de moeite waard. We hebben van deze expedities geen enkele foto want de Kleinen had één cruciaal en essentieel onderdeel om dat te doen thuis laten liggen.

Dit jaar waren het fototoestel en de zon wel van de partij, we hadden dus geen tijd voor funeraire akkefietjes maar het graf van “I Claudius” hebben we wel opnieuw bezocht.

Geschiedenis:

Het toegangshek van de huidige hoofdingang van de begraafplaats is gelegen aan de Kleverlaan. De oorspronkelijke hoofdingang was gelegen aan de Schoterweg. De ingang is in 1916 tijdens de uitbreiding van de begraafplaats verplaatst naar de Kleverlaan.

De hoofdingang bestaat uit vier gemetselde pijlers, paar gewijs geplaatst aan weerzijden van de oprijlaan naar het mausoleum. Tussen deze pijlers zijn, voor die tijd, in sober smeedwerk uitgevoerde draaihekken geplaatst, dubbele ter afsluiting van de oprijlaan en twee enkele ter afsluiting van de voetgangersdoorgang aan weerzijden van het dubbele hek.

De vier pijlers staan op een kruisvormig grondplan en bestaan uit een basement van zandsteen en opgaand metselwerk in rode baksteen dat aan de bovenzijde door een fries met kroonlijst wordt afgesloten. Ter bekroning heeft elke pijler een met festoenen omklede asurn die, evenals het vries en de kroonlijst, is uitgevoerd in zandsteen. Het dubbele draaihek, dat de oprijlaan afsluit, heeft aan de bovenzijde een spiegelboog. Daaronder bevindt zich het motief van een slang die in zijn staart bijt als symbool voor de eeuwigheid. De loophekken aan weerzijden daarvan zijn gedecoreerd met centraal geplaatst rozetten. De draaihekken zijn zilvergrijs geschilderd.

Het onderhoud:

In het verleden zijn de hekken wel onderhouden, maar door gebrek aan voldoende financiële middelen, verwaterde het onderhoud en verloor het hekwerk zijn beschermende verflaag. Door corrosie van de bevestigingspunten in het metselwerk van de pijlers, gingen de hekken uithangen en konden deze op den duur niet meer goed geopend en gesloten worden. Ook was deze corrosie er de oorzaak van de pijlers ernstig gingen scheuren en dreigden de bevestigingspunten geheel uit het metselwerk gedrukt te worden. Door het verlies van de beschermende verflaag en aan het hekwerk klevende natte boombladeren vrat de met zure regen bedekte bladeren zich een weg in het matig en soms onbeschermde smeedijzer, met als gevolg dat er hele diepe wonden in het ijzer kwamen. Omdat het hekwerk van typologisch belang en als historisch functioneel onderdeel bij het complex van de begraafplaats hoort, werd dus hoog tijd dat de hekken grondig gerestaureerd werden. Fred Kleinhout die de begraafplaatsen in Haarlem in onderhoud heeft verzocht Margriet Kalalo van het Projectmanagementbureau van de Gemeente Haarlem om voor de werkzaamheden bestek en tekeningen te maken.

De restauratie:

Voor de restauratie werd drs. Olga van der Klooster uit Heemstede aangezocht (Architectuurhistoricus & Kleuradviseur) voor het uitvoeren van een kleuronderzoek en het geven van een kleuradvies. Uit het onderzoek bleek dat de hekken in een eerder stadium donker groen waren geweest, maar later van donkergrijs naar aluminiumkleurig waren geschilderd. Uiteindelijk is gekozen, op advies van mevr. van der Klooster, voor een andere kleurstelling dan de oorspronkelijke. Hiervoor heeft zij een nieuw kleurenschema ontworpen wat recht doet aan de symboliek en de monumentaliteit van deze hoofdingang tot de begraafplaats.

Er werd gekozen voor zwart (symboolkleur voor de dood) voor alle delen van de hekwerken, met uitzondering van de decoratieve elementen. Het betreft hier de slang, (wanneer

beide hekdeuren worden gesloten sluiten de twee halve cirkels op elkaar aan en dan zie je dat dit een in de staart bijtende slang vormt . In de grafkunst is dit een eeuwigheidsymbool.

spijlbekroning (vlammetjes en lantarentjes) op de hoofdstijlen en de gepunte bolletjes op de overige spijlen. Hiervoor werd gekozen voor het aanbrengen van een laag bladgoud.

Aan Aannemersbedrijf Holleman uit Santpoort werd opdracht verleend tot het in uitvoering nemen van de restauratie. Voor de restauratie van de pijlers had het bedrijf zelf de nodige expertise in huis en voor restauratie van de hekwerken werd smeed- en constructiebedrijf van der Vegt uit Meerkerk in de arm genomen. Er is veel aandacht besteed aan het behoud van originele onderdelen van de hekwerken. Daar waar het mogelijk was zijn de bestaande stijlen en spijlen hersteld door het opvullen van de weggevreten delen. Alleen wanneer het echt noodzakelijk was zijn er onderdelen vernieuwd. Ook het vergulden van de decoratieve elementen is door hen uitgevoerd, hetgeen op een degelijke wijze is gebeurt.

Het herstel van het metselwerk heeft wel wat voeten in de aarde gehad. De bevestigingspunten van de hekwerken zijn nu uitgevoerd in roestvast staal, waardoor voorkomen wordt dat er op korte termijn weer roestvorming ontstaat. Verder is het metselwerk op een goede en verantwoorde manier hersteld.

De toekomst:

Om de hekwerken en de gemetselde pijlers goed instant te houden, zal een goed beleid ten aanzien van het onderhoud uitgezet moeten worden. Als dit niet goed geregeld wordt, zal op den duur weer verval het de hekwerken optreden. Het is van het grootste belang dat de smeedijzeren hekken regelmatig ontdaan worden van aanklevende bladeren, zodat invreten van onderdelen van de hekken door het op de bladeren aanwezige vocht van zure regen beperkt of voorkomen wordt.

Het zou jammer zijn dat, gezien de geleverde inspanning, het onderhoud, door geldgebrek of anderzijds opnieuw verwaarloosd wordt. Ook zal er op korte termijn iets met de zandstenen beëindigingen gedaan moeten worden want ook hier is al duidelijk de tand des tijds zichtbaar.

Voorlopig is de entree weer een fraai geheel geworden.

Gemeente Haarlem: Afdeling Vastgoed en Projectmanagement

Wim Sietsma - Bouwkundig Adviseur Vastgoed.

Met dank aan Olga van den Klooster, Aannemersbedrijf Holleman Santpoort, Margriet Kalalo en Martin Busker