Nieuwsbrief Nr. 105 - mei 2018

Week van de begraafplaatsen 26/05 tem 03/06 2018 rondleidingen verzorgd door onze leden


Begraafplaats Stavele

Locatie: Stavele, deelgemeente Alveringem – West-Vlaanderen

Afspraak aan de ingang van de kerk Sint-Jan Onthoofding

Zaterdag 2 juni 2018

14.30 uur

Gratis deelname

Duur: 1 uur en 30 minuten

Op de gemeentelijke begraafplaats liggen monumentale grafzerken van de familie Cornelis die een halve eeuw de gemeente bestuurde als burgemeester. De familie was actief in het de brouwerijwereld. Er is ook een grafmonument voor heemkundige André Bonnez en voor de ouders van ex-minister Johan Vandelanotte. Heel merkwaardig zijn de vier identieke zerkjes voor de jonge zusjes Bournaillie die in één week tijd allemaal stierven aan de Spaanse griep tijdens de Eerste Wereldoorlog.  Op de begraafplaats liggen ook tal van Belgische oudstrijders uit de Grote Oorlog en zelfs een Franse soldaat.  Er is ook een heldenhuldezerkje op het kerkhof te bewonderen. Tenslotte zijn er ook graven van de familie De Carne die ondermeer frontblaadjes drukte tijdens de Eerste Wereldoorlog. Eén van hen was ook Alexis De Carne, priester-dichter en bevriend met Guido Gezelle.

tekst en foto : Johan Den Baes


Versteende stilte, vergeten schoonheid

Fototentoonstelling Putte

De meesten onder ons denken het meest aan begraafplaatsen rond de 1-november periode. Dan associëren we deze plekken volop met verdriet, herdenking en herinnering, en het grijze en kille ‘kerkhofweer’. Toch hebben begraafplaatsen veel meer te bieden dan dat. Vaak herbergen deze laatste stille plekken in onze omgeving een goed verborgen schoonheid, die we veel te weinig kennen en waarderen.
 
Meer dan 15 jaar geleden werd net daarom de ‘Europese Week van de Begraafplaatsen’ in het leven geroepen, door ASCE (Association of Significant Cemeteries Europe). De organisatoren kozen heel bewust voor een week die zou vallen in het voorjaar. En dit om onze dodenakkers ook eens te laten zien op hun mooist, als oases van groen en natuurschoon te midden van de vele versteende getuigenissen. In België wordt de week jaarlijks gecoördineerd met de hulp van vzw Grafzerkje en Epitaaf vzw, twee verenigingen die pleiten voor het behoud en ontsluiten van funerair erfgoed. Onder hun impuls zijn er dan rondleidingen op tal van kerkhoven en begraafplaatsen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.
 
De schoonheid van kerkhoven en begraafplaatsen wordt ook regelmatig gedocumenteerd in het werk van fotografen. Zij zijn meestal gefascineerd door de bijzondere lichtinval, de uitbundige natuur, de verstilling of gewoonweg door het niet-alledaagse thema. Van 21 mei tot 20 juni kan je in de polyvalente zaal van onze bibliotheek – en ter gelegenheid van de Week van de Begraafplaatsen – kennismaken met het werk van verschillende fotografen die reeds vele jaren begraafplaatsen met behulp van hun cameralenzen weten vast te leggen. Hun blik op deze ruimtes levert een schitterend arsenaal aan mysterieuze, pakkende en soms beklijvende foto’s, die je doen stilstaan bij de vele aspecten van leven en dood. Het belooft zeker geen doodse tentoonstelling te worden, maar wel een verrassende en inspirerende foto excursie naar enkele van de mooiste begraafplaatsen en grafmonumenten in onze regio (en ver daarbuiten).
 
Met foto’s van Walter Brems, Eddy Van Leuven, Tamara Ingels, Marleen De Ceukelaire, Peggy De Meue en vele anderen

Vanaf donderdag 24 mei tem zaterd 16 juni 2018
Bibliotheek Putte 
Gemeenteplein2580 Putte

Funeraire wandeling Wiekevorst

Tijdens de Week van de Begraafplaatsen organiseren we - ondertussen naar vaste gewoonte – twee begraafplaatswandelingen.
De eerste wandeling vindt plaats op de begraafplaats van Wiekevorst op zondag 27 mei. Inschrijven kan tot en met 22 mei.
Prof. dr. Tamara Ingels, experte in funerair erfgoed, is onze gids. We spreken telkens af aan de ingang van de kerk. Van daaruit gaan we samen naar de begraafplaats.
 
Waar :

Begraafplaats Wiekevorst
Dalstraat
2222 Wiekevorst (Heist-Op-Den-Berg)

Wanneer :

ZONDAG 27 mei 2018 VAN 13:30 TOT 16:00
 
 
Reservaties
Bel naar 015 22 86 94
[email protected]

Foto : Tamara Ingels

Funeraire wandeling Heist-centrum

Tijdens de Week van de Begraafplaatsen organiseren we - ondertussen naar vaste gewoonte – twee begraafplaatswandelingen.

Waar :

Begraafpl. Heist-centrum
Kerkhofstraat
2220 Heist-op-den-Berg
 
Prijs gratis
 
Wanneer :

ZONDAG 3 juni 2018 VAN 13:30 TOT 16:00
 
Reservaties
Bel naar 015 22 86 94

Foto : Tamara Ingels

Begraafplaats Schoonselhof: algemene rondleiding en een Smaakwandeling

Op zondag 27 mei 2018, 14 uur laat gids Jacques Buermans u kennismaken tijdens een 2uur30 durende algemene rondleiding.
Schoonselhof wordt niet voor niets het Antwerpse Père Lachaise genoemd; een aantal redenen om deze dodenakker te bezoeken. Tijdens een wandeling komen we de gehele geschiedenis van Antwerpen tegen. Schoonselhof is de laatste rustplaats voor tal van politici (Lode Craeybeckx, Jan Van Rijswijck en andere Frans Van Cauwelaerts) maar daarnaast herbergt deze begraafplaats ook een massa aan kunstenaars die Antwerpen groot hebben gemaakt. Wie kent niet de schilders Karel Verlat en Henri De Braekeleer; de schrijvers Van Ostaijen, Elsschot en Herman De Coninck, componist Peter Benoit en dichter Julius De Geyter? Daarnaast zijn er op Schoonselhof een aantal bekende beeldhouwers vertegenwoordigd met prachtige beelden. Verder zal Jacques dieper zal ingaan op de symboliek die talrijk op de begraafplaats aanwezig is en, omwille van zijn betrokkenheid met deze begraafplaats, zal hij uitwijden over de plannen die de stad Antwerpen voorziet en de mogelijkheden die er zijn om in de toekomst de aantrekkingskracht van dit Antwerpse Père Lachaise nog te doen toenemen. Tijdens de rondleiding kruidt hij zijn betoog met een aantal anekdotes zodat het bezoek zeker geen “dooie boel” wordt. En met de nodige verhalen! Kent u het trieste verhaal van Maria ’s Heeren? Kent u de drie kraaiende hanen? Ligt er een kolenhandelaar op een ereperk? Dit alles en nog veel meer komt u te weten tijdens deze rondleiding.
Prijs: € 7 per persoon of € 5 per persoon voor leden van vzw Grafzerkje.

De “fijnproevers” of zijn het de “fijnproevertjes” krijgen op zaterdag 2 juni, 14 uur de kans om de culinaire, dode, wereld te leren kennen tijdens een 2 uur durende rondleiding met als titel ‘Laat het smaken op Schoonselhof!’.
Heel wat bekende Antwerpenaren uit de culinaire wereld liggen begraven op Schoonselhof. François Xavier De Beuckelaer van Elixir d’ Anvers, chocolatier Hans Burie, Louis Roodthooft van de confiserie en Cuperus bekend om zijn koffie en thee vonden hier hun laatste rustplaats. Bedrijven die Antwerpen met een culinaire erfenis bedachten zoals chocolade Meurisse, de sigarendynastie Tinchant, chocolade Martougin, koekjes De Beukelaer en Spiers van de bananen rusten hier.
De wandeling is onder leiding van Jacques Buermans, gids en voorzitter van vzw Grafzerkje. Voor de noodzakelijke proevertjes zorgen Marc of Leen.
Prijs: € 12 per persoon, € 10 per persoon voor leden van vzw Grafzerkje.

Inschrijven voor beide rondleiding is verplicht via Jacques Buermans, Frieslandstraat 4, bus 6, 2660 Hoboken, 03/829 16 03, [email protected] waar ook bijkomende informatie verstrekt wordt.

Hoe werkt het: neem contact op met Jacques Buermans en, indien er nog plaatsen beschikbaar zijn, doe dan een aanbetaling op rekeningnummer BE39 0010 8747 8619 van Jacques Buermans met vermelding van naam + aantal personen + datum. Inschrijving is pas geldig na ontvangst.


Thorvaldsens Museum Kopenhagen De onsterfelijkheid van Bertel Thorvaldsen


Voor wie gek is op de 18de en 19de-eeuwse kunst – en in het bijzonder de beeldhouwkunst – die moet beslist eens een bezoekje brengen aan het ‘Thorvaldsens Museum’ in Kopenhagen. Bertel Thorvaldsen (1770-1844) werd één van die beeldhouwers die de beelden van de Klassieke Oudheid in het kader van neoclassicisme nieuw leven inbliezen.
Enkele van zijn beelden spreken ook over de dood, sterven en onsterfelijkheid, al is dat niet altijd zo eenvoudig te ontcijferen. Je moet immers al flink thuis zijn in die mythologie, om alle beelden te kunnen ontcijferen. Eén van zijn meest bekende werken is misschien wel het beeld ‘Ganymedes en de adelaar van Jupiter’ (1877). Velen kennen het beeld, maar weinigen kennen de mythe die er achter schuilgaat…


Volgens de Griekse mythologie werd Zeus (bekend voor zijn amoureuze escapades in de meest eigenaardige vormen) verliefd op de knappe prins Ganymedes. In tegenstelling tot de diverse vormen waarin hij vele vrouwen op aarde ging bezoeken (denk maar aan Europa die bezoek kreeg van Zeus in de vorm van een stier), besloot Zeus dat hij de knappe prins dichter bij zich wilde hebben en ook voor altijd wilde houden. Hij gaf zijn adelaar dan maar de opdracht om Ganymedes te ontvoeren naar de Olympos, de berg waar volgens de mythen de goden vertoeven. Daar werd de prins opgedragen om te zorgen voor een bijzonder geliefd godendrankje. Sommige versies spreken van ‘mede’, ooit bij ons bekend als een lekker bierachtig drankje. Andere versies vertellen echter dat de jonge prins de eeuwige jeugd verkreeg en in ruil het elixir van onsterfelijkheid mocht/moest schenken aan de goden. Er restte de jonge prins niet veel meer dan het aanvaarden van zijn lot. Die aanvaarding wordt door Thorvaldsen uitgebeeld in de vorm van de prins die de adelaar die hem ontvoerde te drinken geeft en verzorgt…
 
Maar dit beeld is niet het enige bijzondere dat dit museum te bieden heeft. Want naast een museum is deze plek ook een mausoleum, dat nog tijdens het leven van de kunstenaar werd ingericht als museum. Alsof hij zelf een beetje onsterfelijk wilde worden, werd Thorvaldsen er ook begraven, en wel onder de binnenkoer van het museum. Zijn graf wordt gemarkeerd door een heel eenvoudige constructie, bedekt met planten. Wie het niet weet, zou er zo aan voorbij kunnen gaan…

Tekst  en foto's : Tamara Ingels


Foto: Het beeld Ganymedes en de adelaar van Jupiter (een beeld gemaakt in 1817, door de Deens/Ijslandse beeldhouwer Bertel Thorvaldsen).


Beauvoorde Jonkher Arthur Merghelynck


Ronddwalen op een begraafplaats is telkens een verrassing en prikkelt onze nieuwsgierigheid.  In het kerkhof Wulveringem-Beauvoorde vindt men tegen de gevel van de kerk het grafmonument van Jonkher Arthur Merghelynck . Wie was die man? 
Arthur Merghelynck wordt in Ieper geboren op 9 maart 1853 als zoon van jonkheer Leopold, schepen van leper en van Elise Carton, dochter van burgemeester jonkheer Henri Carton. De familie Merghelynck was oorspronkelijk een tingietersfamilie afkomstig uit Sint-Joris (Saint Georges), die zich in de 16de eeuw in Ieper opwerkte en in de 18de eeuw in de adelstand verheven werd. Zijn vader overlijdt op 24 oktober 1866 en zijn moeder op 31 oktober 1871.
.  Op 18-jarige leeftijd erft Arthur het enorme familiefortuin. Op 23-jarige leeftijd wordt hij eigenaar van het kasteel van Beauvoorde en redt het zo van de ondergang.
Merghelynck woont in een imposante herenwoning  maar is het vroegere 'hotel', gebouwd voor zijn grootvader  in 1774-1776  door de Rijselse architect Thomas Gombert  niet vergeten. In 1892 laat hij het pand restaureren en volledig herbemeubelen. 
Heel zijn leven houdt hij zich bezig met archieven en historische opzoekingen. Van 1888 tot 1897 is hij (onbezoldigd) stadsarchivaris van Veurne en van 1892 tot 1896 ook van Ieper. Gedurende achttien jaar verzamelt hij archieven en informatie over Ieper en de omgeving. Hij schrijft alles over, inventariseert alles en schenkt dit werk aan de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Hij verzamelt ook meubilair en oudheden. Alles vindt een plaats in zijn eigen woning in Ieper, in het familiale 'hotel" en in het kasteel van Beauvoorde. Merghelynck ergert zich aan de intellectuele onbekwaamheid van de heren politici. Wanneer hij op 20 juni 1895 huwt met de veel jongere Julienne Flyps, een landbouwersdochter uit Langemark spreekt de Ieperse hogere klasse hier schande over. Het echtpaar blijft kinderloos. Van 1885 tot 1903 is hij burgemeester van Wulveringem en het kasteel van Beauvoorde is zijn geliefkoosde verblijfplaats. Hij overlijdt daar ook op 14 juli 1908, bijna blind.  
Het kerkhof van Wulveringen-Beauvoorde is beslist een bezoekje waard, dat dan best gecombineerd wordt met een bezoek aan het kasteel en misschien ook aan het hotelmuseum Merghelynck in Ieper! 




(info cf. Wikipedia)

Tekst en foto's : Daniëlle Schijn en Jacques Buermans


Gieren Ons lid MS liet volgende gesprek opteken tussen 2 gieren op de begraafplaats van Guatemala city


Jammer! 

De voedzame hapjes van de "rijken" liggen verborgen onder de "zware monumenten"

De lichtere hapjes van de "armen" zijn gelukkig beter berikbaar !

Tekst : Mark Sweertvaegher
Foto's : Jos Indesteege


Laken met Stefan Van Camp


Veel belangstelling voor het bezoek aan Laken: een voormiddag- en een namiddagrondleiding telkens met 17 deelnemers; Gids Stefan van Camp begon buiten het kerkhof met te vertellen dat de kerk een ontwerp was van Poelaert uit 1852-1853. Vóór de kerk een monument voor de onbekende Franse soldaat; van de hand van architect Malfait.
 
Op het kerkhof stond Stefan stil bij de vele diefstallen die hier gebeuren. Zo verdween de Moselli-engel van Julien Dillens. 
Vlakbij toonde Stefan de misvatting dat er dikwijls over vrijmetselaarssymboliek gesproken werd bij het graf van architect. Zo ook bij het graf voor Louis De Curte, wel architect geen vrijmetselaar. Voor we de grafgaanderijen binnenstapten zagen we nog het beeld van Ernest Salu II gemaakt door Ernest Salu III. Een neoklassiek monument voor François Vaxelaire van het gelijknamige grootwarenhuis. 
De gaanderijen  dateren uit 1870 met een uitbreiding in 1890, een derde gaanderij uit 1920 en een vierde uit 1930. De recente restauratie kostte 5,5 miljoen euro. Er zijn 4061 nissen waarvan er enkele honderden beschikbaar zijn voor hergebruik. 

Pierre Louis Bortier kreeg een prachtige witmarmeren allegorie van de Liefdadigheid. Het stond oorspronkelijk in de parochiekerk. Emiel Bockstael was de schepen die het plan opvatte tot de bouw van de ondergrondse gaanderijen. Joseph Poelaert, architect van het justitiepaleis, de Congreskolom en de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken. Guillaume Van Volxem was Minister van Justitie, volksvertegenwoordiger en burgemeester van Laken. Hier komt men uitgebreid te weten “wie waar juist begraven werd”. Dichter Van Hasselt moet het ondergronds doen met een eenvoudig plaatje maar boven de grond is er een mooier monument te bekijken.

Bovengronds twee monumentjes die de moeite waard waren: Defossez kreeg een zittende vrouw op zijn monument terwijl aan de overzijde Vanhoorick een knielende dame kreeg. Marie Popelin stichtte de Liga voor de Vrouwenrechten. 
Een origineel monument met klaprozen voor Catherine Tuns, een ontwerp van haar echtgenoot. En werk van beeldhouwer Carrier Beleuse voor het monument Ghemar, fotograaf
Op het nieuwe gedeelte kregen we kitsch te zien. Allereerst een draak van een monument met binnenin een beeld voor Minerva, bovenop een uil en aan de zijkant een pleurante. Kon het kon erger? Ja hoor: officier van de gendarmerie Roger Benoy kreeg zijn moto op het graf. 
Wat verder burgemeester Herry en een monument voor Suys, architect van de beurs. Eindigen deden we bij Arthur Eppinghoven, onechte zoon van koning Leopold. 
Alhoewel de voorziene tijd ruimschoots verstreken was bleef Stefan maar doorgaan. Gevolg: veel te laat aan tafel en de mensen voor de middagwandeling dienden meer dan een half uur te wachten. In het namiddaggezelschap : het jongste lid van vzw Grafzerkje: het zoontje van Evy en Guy, zes maand oud! Opvolging verzekerd!
Tekst : Jacques Buermans.
 
Foto’s : Leen Otte.

Funeraire symboliek : de uil : een foto van Walter Brems



Deze nachtvogel, die 30.000 jaar geleden reeds werd afgebeeld in de prehistorische ‘Chauvet-grot’ (F), was als ‘vogel des doods’ en als aankondiger van de dood bekend in Egypte en Indië. Op een Sumerisch reliëf uit het 2e millennium vC. herkennen we tevens een uil in de beeltenis van een godin van de dood. Door de middeleeuwer werd hij geassocieerd met onheil en dood. Zo ging men er van uit dat, wanneer de uil 's nachts krijste, er spoedig een dode zou vallen. “Als Bubo funebris ergens neerstreek, dan was dit een teken van de dood” (dixit Plinius). Zo verhaalt een saga dat de dood van Caesar en Augustus werd aangekondigd door de roep van een uil...
 
Voor de Grieken was de steenuil (Athena noctua) één van de attributen van Pallas Athena, waarbij de meeste bronnen verwijzen naar de maangodin Athena Glaukopis (Glaukios), waarbij vooral Athena’s stralende ogen zouden refereren naar de uil. De uil kreeg het predicaat wijsheid mee, omdat Athena tevens de godin van wetenschap en kunsten is.
 
Omdat de uil kan zien in de duisternis staat hij voor christenen ook symbool voor de gelouterde ziel.

Foto van onze Noorderbuur Wim Vlaanderen



 
Deze steen kwam ik in Noord Brabant tegen en in de Nederlanden wil dat zeggen: Boven de rivieren - Nederlanders vinden de Brabanders en Limburgers een volk apart. Veel vriendelijker en gastvrijer dan de Hollanders maar je kunt geen afspraken met ze maken.
Als je bijvoorbeeld in Holland om 09.00 uur afspreekt dan kom je gewoon op tijd. Afspraak is afspraak.
Daarentegen zijn de Nederlanders boven de rivieren (de meeste zijn Protestant)  minder vriendelijk en gastvrij. Ze kijken eerst de kat uit de boom voor ze je in vertrouwen nemen. Alhoewel er de laatste tijd wel een verandering te merken is.
 
Brabanders en Limburgers zijn er echter ook om bekend dat ze veel bier drinken, zijn niet zwaar op de hand en houden van lol . Zo ook op deze grafsteen.
Deze Frits Meesters genoot van het leven en de nabestaanden hebben dat op dit monument  laten vereeuwigen .
 

Cavalese Een foto van fotograaf Patrick Janssens:


Soms gaat hij zomaar over begraafplaatsen wandelen, soms met een doel. Zo kwam hij op een dag het graf van één van de vijf Belgische slachtoffers in het Italiaanse Cavalese, nu 20 jaar geleden, op het spoor:

Zegt Cavalese je nog iets? Op 3 februari 1998 vloog namelijk een Amerikaans legervliegtuig in op een kabellift met 20 inzittenden, waaronder vijf Belgen. Dit gebeuren werd vrijwel één van de grootste skiliftrampen ooit.
Eén van deze vijf slachtoffers ligt op de begraafplaats
Kalmthout/Achterbroek. Het gaat over een Belgisch slachtoffer van de“Cavalese-ramp”.

www.janssens-patrick.com

De Grote Beek - Eindhoven Oude begraafplaats kreeg nieuwe namen


Mijn naam is Ellie Dresselaerts en ben hobbyfotografe, waardoor ik vaak op bijzondere plekken kom. Zo ook op een dag bij De Grote Beek in Eindhoven. Het oude gesticht werd in 1918 in gebruik genomen en is tegenwoordig een modern psychiatrisch ziekenhuis omgeven door oude eikenlanen, waarvan de oudste bomen dateren van rond 1850. Het is er heerlijk wandelen door de bossen en terwijl we genieten van de rust, komen we bij een bijzondere begraafplaats.
Tijdens de oorlog werden 24 joodse patiënten, op 14 maart 1944 door de Duitsers afgevoerd naar de concentratiekampen en daar vermoord. In 2009 werden voor hen op het pad naar de begraafplaats Stolpersteine (struikelstenen) gelegd ter herdenking.
Na de oorlog werd uitgezocht welke mensen er allemaal lagen en werd ook voor hen een mooi gedenk kunstwerk neergezet met alle namen van de slachtoffers.
Een bijzondere plek en mooi dat de paaltjes een naam hebben gekregen zodat deze mensen nooit vergeten worden.
Blogpost: catchtheviewwithellie.blogspot.nl