Nieuwsbrief Nr. 100 - juli 2017

De palmtak, symbool voor de overwinning op de dood...Het verhaal van kunstenaar Walter Brems


De op talloze grafmonumenten aanwezige tak van een dadelpalm (de zuiderse grootbladige palmae phoenix) is -en dit in tegenstelling tot de bij ons gebruikelijk als ‘palm’ omschreven buxus, die echter meestal in joods/christelijke context slechts een beschermende symboolwaarde heeft- het oudste bekende symbool van overwinning (Plutarchus -ca.46-120- vermelde reeds deze hoedanigheid). In de klassieke oudheid werd een palmtak geschonken als teken van overwinning, als huldebetoon, waardoor hij als attribuut van de godinnen Nikè en Victoria, in funeraire context, de overwinning op de dood symboliseert. Reeds van in de vroegchristelijke kunst werd de palmtak tevens het equivalent voor de lauwerkrans als teken van eerbetoon. 
Vanaf de 2de helft van de 19de eeuw wordt ook op grafmonumenten van wetenschappers en kunstenaars vaak een palmtak afgebeeld, dit als ultiem eerbetoon en als indicatie voor hun onsterfelijk verworven roem. Helaas ontstond op het einde van die eeuw -mede door de populariteit van de afgebroken zuil- eigenaardig genoeg ook de gebroken palmtak (o.a. op de Gentse Westerbegraafplaats). Deze duidelijke tegenspraak, tussen enerzijds het symbool als eerbetoon en anderzijds ‘het breken van de palmtak’, is een te betreuren uitvloeisel van de gestadige teloorgang van de oorspronkelijke symbolische betekenis...
 
www.walterbrems.be