Nieuwsbrief Nr. 100 - juli 2017

Bijna een wonderLaken boven en onder


Eind juni waren de catacomben van het Lakense kerkhof na een grondige restauratie terug te bezichtigen. De restauratie duurde meer dan vier jaar. Het grootste probleem was de waterinfiltratie wat leidde tot het afsluiten van de galerijen voor bezoekers. Dat de restauratie een huzarenstukje was konden we met onze eigen ogen zien. Ook bovengronds werden de grafmonumenten gerestaureerd. Om het ruimteprobleem van het Lakense kerkhof op te lossen lanceerde de schepen van Openbare Werken Emile Bockstael rond 1870 het plan voor de bouw van grafgalerijen. Dus nu konden, zonder gevaar voor eigen leven de ondergrondse necropool bewonderen. Hier is prachtig werk geleverd. Veel van de bovengrondse grafmonumenten hebben onder de grond grafkelders. Bij het betreden van de galerijen viel onmiddellijk de helderheid op. Het doet misschien afbreuk aan het originele “mysterieuze” maar nu kan men veel beter het ondergrondse gedeelte bewonderen. 
François Vaxelaire, grootwarenhuisgigant en, in 1860, stichter van Au Bon-Marché, GB-Inno. Hij werd opgevolgd door zijn zonen Raymond en Georges en later ook door zijn kleinzoon François Vaxelaire.  Bovengronds bevindt zich een neogotische grafkapel maar ondergronds is het toch zeker ook de moeite. Pierre Louis Bortier overleed in Londen in 1830. Hij gaf advies tijdens het Regentschap, was mecenas en bouwpromotor. Ondergronds een prachtige witmarmeren allegorie van de Liefdadigheid van de hand van beeldhouwer Philippe Parmentier. Oorspronkelijk stond het in de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw van Laken. Het graf Bortier werd denkelijk geruimd in 1981. Ook enkel ondergronds te bewonderen: de plaat voor Paul De Vigne beeldhouwer en portretschilder. Wat verder Jules Steenackers met veel vrijmetselaarsymboliek. 
Een aantal graven zijn én ondergronds én bovengronds te bewonderen maar dikwijls valt er weinig of niets te achterhalen van de “bewoners”. Zo is dat met Plasse, de Porre Afchain, graaf van der Burgh en Léon Orban. André Van Hasselt was dichter, historicus en kunstcriticus met een uitgebreide talenkennis. 
Bovengronds een zuilvormig grafmonument van de hand van de Herentalse beeldhouwer Charles-Auguste Fraikin in zwart gepatineerde Bentheimersteen. Ondergronds liggen ook zijn echtgenote Joséphine Héris en hun dochter Ernestine. Guillaume Van Volxem was Minister van Justitie, volksvertegenwoordiger en burgemeester van Laken van 1872 tot 1877. 
Bovengronds een monumentale neoklassieke grafkapel naar een ontwerp van Joseph Beyaert. Ondergronds komt men uitgebreid te weten “wie waar juist begraven werd”. Joseph Poelaert, architect van het Brusselse justitiepaleis, de Congreskolom en de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken. Bovengronds een open grafkapel, verwijzend naar het ingangsportaal van het Justitiepaleis, met een witmarmeren borstbeeld. De ondergrondse grafkelder werd aangevraagd voor tien familieleden.
Eindigen doen we onze boven- en ondergrondse tocht met de man die aan de basis lag van heel dit concept. Emile Bockstael was de man die als schepen van Openbare Werken het plan opvat tot de bouw van de ondergrondse galerijen. In 1877 wordt hij burgemeester van Laken. Hij oefent deze functie uit tot aan zijn dood in 1920, liefst 43 jaar. Het bovengrondse grafmonument is de getransformeerde ingang van de eerste galerij van 1878. Deze ingang was vlug te klein zodat men besloot om wat verderop een grotere toegang te bouwen. De buste van Bockstael is van de hand van Pierre Theunis.  In de grafgalerij leest men dat zijn echtgenote Marie-Josephine Walkens er begraven ligt zij was bescheiden en toegewijd”.

Jacques Buermans
 
Foto’s: Leen Otte en Jacques Buermans.