In de ingangspoort zagen we een plaat voor burgemeester Hendrik Jannes  die de grond voor deze begraafplaats schonk. Halverwege de begraafplaats op een lijst de namen van personen waarvan het graf geruimd werd en wat verder een, gerecupereerd, gietijzeren kruis voor Frans Bellens, in de omgeving gekend als “de sheriff”.

Op 19 augustus 1914 waren er schermutselingen tussen een aantal Duitse officieren en de lokale bevolking. De Duitse kolonel Stenger werd dodelijk getroffen door een kogel. Waarschijnlijk werd de kolonel doodgeschoten door een van zijn eigen soldaten. Het waren echter de Aarschotse burgers die de schuld kregen, met represailles tot gevolg. ‘s Avonds werden burgers uit hun huizen gehaald. In een weide werden een 80-tal mannen neergeschoten. Later die avond werden nog een aantal mannen geëxecuteerd. Aan de overzijde het kleerkastmodel voor gesneuvelde militairen. Eigenaardig hier is dat er enkel kruisjes op de driekleur staan daar waar op andere begraafplaatsen kruisjes, voor katholieken, en leeuwtjes, voor niet-katholieken, afwisselen. Zou hier dan geen enkele christelijke militair tussen liggen?

In het midden van de begraafplaats het calvariekuis  van de firma Van Aerschot uit Herentals. In 2014 werd het gerestaureerd. Op de ererij ligt de liberale burgemeester en notaris Jan Van Ophem onder een graf met heel veel heraldiek. Daarnaast ligt burgemeester Diels. De drukkersfamilie Boeyé kreeg twee grafmonumenten. Een eerste met de gesluierde urne en een tweede monument uit graniet.

De mensen van Huize eigen haard, een instelling voor mentaal gehandicapten, liggen onder een groot grafmonument.

Victor Van Roey was architect. De familie Meulemans zijn de ouders van componist Arthur Meulemans. Tegen de muur twee graven van personen die “laffelijk vermoord werden door de barbaren” op 19 augustus 1914: Carolus Lamotte en François Chapeauville . Een werk van Roland Rens op het graf van zijn zus Josette Rens. In het graf Van Casteren liggen minstens 15 personen te zien aan het aantal foto’s op het graf.

Op het eind van de rondgang nog twee burgemeesters: Coomans de Brachène ( was naast burgemeester ook brouwer. Burgemeester Jozef Tielemans werd ook geëxecuteerd door de Duitsers in augustus 1914.

Nadien begaf het gezelschap zich naar den Hofnar waar er genoten werd van een voortreffelijke maaltijd. Op de ledenbijeenkomst na afloop werd, onder het nuttigen van enkele drankjes, informatie verstrekt over de Algemene Vergadering die in de voormiddag had plaatsgehad.

Voorzitter Jacques Buermans las zijn traditionele “Nieuwjaarsbrief” voor. Nadien kon hij fier aankondigen dat voor het eerst een flyer  werd gemaakt om alle rondleidingen van vzw Grafzerkje bekend te maken bij een groter publiek.

Tamara Ingels ging dieper in op de toekomstige projecten van de vereniging terwijl penningmeester Lin Verbeemen kon melden dat de financiële toestand zeer gunstig was. Patrick Van den Nieuwenhof en Edgard Nelissen gaven uitleg aangaande de statutenwijziging waar het bestuur  zich de laatste maanden over gebogen had. Er kwamen zeer goede vragen vanuit de ledenvergadering die door het bestuur beantwoord werden. Enkele zeer goede tips werden ook meegenomen voor de werking van 2017.

Jacques Buermans

Foto’s: Michael Devisscher en Jacques Buermans.

Het komt namelijk van het graf van Jacob Roblès (1758 - 1828) op de Parijse begraafplaats Père Lachaise.

Van de man is weinig of niets te achterhalen. Enkel dat hij Joods was want het monument staat op divisie 7 en dat is de plek van de, oude, Joodse afdeling. Het werk “de stilte” is van de hand van beeldhouwer Antoine-Auguste Préault en dateert uit 1842. Antoine-Auguste Préault werd geboren in 1809 in Parijs en overleed er in 1879. Hij ligt begraven op Père Lachaise op divisie 49.

Jacques Buermans

Foto’s: Jacques Buermans.

Tijdens de gegidste rondleidingen  op de begraafplaatsen treffen we op de adellijke graven (soms) het wapen van een adellijke familie aan. Indien de overledenen een echtpaar zijn, worden al eens twee wapenborden naast mekaar afgebeeld. Zelden worden deze heraldische voorstellingen in kleuren weergegeven, maar meestal worden deze door de kunstenaar-beeldhouwer gebeiteld volgens een afgesproken patroon. We bemerken dikwijls dat de wapens worden voorgesteld door arceringen, punten en lijnpatronen. Elke aangebrachte arcering staat voor een kleur.

De heraldische evolutiegeschiedenis leert ons dat oorspronkelijk de voorstelling van kleuren  op houtgravures en dergelijke werd voorgesteld door  het aanbrengen van cijfertjes en letters op het wapen of ernaast bij plaatsgebrek.. Men gebruikte  wel de eerste letters van de kleur. Zwart liet men meestal staan in de houtgravure of duidde men in de kopergravure door een nauw aaneensluitende streepjes aan. Dit heeft nadien aanleiding gegeven tot veel vergissingen, doordat bijvoorbeeld dicht aaneengesloten schuine streepjes voor blauw in plaats van zwart konden werden aanzien.
Toch zijn ons veel oude wapens zonder kleuraanduiding aan ons overgeleverd. Denk maar aan de vele op zegels, op grafmonumenten , meubels enz..

De arcering, het stelsel van lijnen en punten, is/was een grafisch systeem om de kleur aan te duiden in die ongekleurde wapens. Het duurt lang in de evolutie van de heraldiek voor een vastomlijnd systeem aanvaard werd. Wat nu internationaal gebruikt wordt, komt het eerst overeen op wapenkaarten van Jan Baptist Zangerius (1600). Het werd ook gebruikt door Marcus de Vulson, sieur de Colombière (1639) en Thomas de Rouck (1645). De algemene aanvaarding kwam er doordat pater Silvester A Petra Sancta het gebruikte in zijn Tesserae Gentilitiae in 1638.

Oorspronkelijk werd weinig kleuren gebruikt. Dit is te vergelijken met de zes tekens in ons hedendaags straatverkeer: geel,  wit, rood, blauw, zwart  en zelden groen, maar nog zeldzamer is de kleur paars, lila dan wel purper, een bruin benaderende mengkleur uit rood en blauw.
Uit de originele doelstelling van het wapen als herkenningsteken in het krijgsgewoel zijn ook de grondregels voor de kleurschakering gegroeid. In elke wapen moet ten minste éénmaal goud en of zilver voorkomen; bij eenvoudigere uitvoeringen: geel of wit.

Herauten waren functionarissen die voortkwamen uit groepen van artiesten die met de ridders van het ene toernooi naar het andere trokken. Hun functie  werd langzamerhand zo belangrijk, zodat zij uit het ridderlijk leven niet meer weg te denken waren. In het begin van de 13de  eeuw kondigden  zij op toernooien de deelnemers aan,. Zij waren ook de vervaardigers van middeleeuwse wapenboeken en de scheppers van een eigen heraldische vaktaal. Zij vormden ook een klasse apart aan de vorstelijke hoven.
De oude herauten benoemden de kleuren ook naar planeten en edelstenen.

Hier ligt Hippoliet Van Peene, tekstschrijver van de Vlaamse Leeuw op muziek van Karel Miry. De begrafenisstoet van Van Peene start aan de Minardschouwburg. Om het grafmonument te bekostigen wordt in de Minard een drama en een blijspel opgevoerd. Voor de rol van Vondel wordt een beroep gedaan op Victor Driessens. Enkele jaren geleden werd hier een vlindertuin opgericht. De vlinder verwijst naar Thanatos: de rups verpopt tot vlinder betekend “het leven begint opnieuw”. Een mooie afsluiter van een bezoek aan een, te weinig gekende, begraafplaats.

Tekst & foto's : Jacques Buemans